اگرچه USP NF کتاب مرجعی اشناست که هر روزه در مقابل دیدگان داروسازان صنعتی گشوده میشود. اما افراد و روندهای که در پس پرده این کتاب قرار دارند برای اغلب داروسازان نا آشنا هستند.
یک کارخانه داروسازی تصمیم به تولید فرآورده دارویی جدیدی گرفته است. مدیر بخش کنترل کیفیت کارخانه برای انجام آزمونهای کنترلی این فرآورده نیاز به دستورالعملهای تأیید شده دارد. اما دستور العمل ها را کجا می توان یافت؟
کتاب United State Pharmacopeia – National Formulary یا به اختصار USP-NF از جمله منابع معتبر برای یافتن روشهای رسمی انجام آزمونهای کنترل کیفیت داروهاست. اما این روش ها و دستور العمل های تأیید شده چگونه به این کتب راه یافته اند؟ چه کسانی منو گرافهای این کتب را نگاشته اند؟ چگونه این منوگراف ها به روز می شوند؟ و اصولا چرا اطلاعات موجود در این کتاب قابل اطمینان هستند؟ چرا با وجود آنکه USP مجموعه ای دولتی نیست اما محتویات آن بسیار رسمی هستند؟ اینها پرسش هایی هستند. که از Roger Willimas, MD معاون اجرایی مدیریت USP پرسیده شدند و او به شوخی پاسخ داد که USP برای خود من هم یک راز است اما از شوخی گذشته USP واقعا یک تشکیلات پیچیده است.
تشکیلات USP
در مرکز فعالیت های USP شورایی متشکل از حدود ۶۵۰ نفر از متخصصین تحت عنوان Council of Experts یا به اختصار CoE و کمیته های تخصصی آن قرار دارد.
نکته جالب درباره مجمع متخصصین این است که این مجمع اصولا در مرکز USP قرار ندارد، بلکه افراد آن در سراسر آمریکا پراکنده اند و حتی برخی از آنان در خارج از آمریکا هستند. نکته دیگر این که این افراد که اغلب از دانشگاه ها و صنعت هستند از USP حقوق نمیگیرند و بطور داوطلبانه با USP همکاری می کنند. این در حالی است که کارمندان USP که مرکز آن در Rockville در ایالت مریلند آمریکاست حدود ۳۵۰ نفر می باشند و علاوه بر اینها حدود ۴۰۰ نفر دیگر نیز بطور داوطلبانه با USP همکاری میکنند.
تشکیلات CoE عبارتست از ۶۲ نفر از دانشمندان، اساتید یا متخصصین بالینی برجسته آمریکایی یا بین المللی که برای یک دوره ۵ ساله انتخاب میشوند و هر یک سرپرستی یک کمیته تخصصی را عهده دار خواهند شد. این افراد و اعضای کمیته ها مجموعا ۶۵۰ نفر فوق الذکر را تشکیل می دهند. از میان این ۶۲ نفر ۳۱ نفر آنان مسئول بازنگری و توسعه USP-NF هستند. سی و یک نفر بقیه و کمیته های تحت نظارت آنان مسئول پشتیبانی اطلاعاتی برای کتاب USPDI میباشند. که شامل اطلاعات بالینی و دوز داروها است. اما ۶۲ نفر سرپرستان و بقیه اعضای کمیته ها چگونه انتخاب میشوند؟ نامزدهای دوره ۲۰۰۵-۲۰۱۰ باید تا اول نوامبر ۲۰۰۴ خود را معرفی کنند یا توسط دیگران معرفی شوند. سپس یک کمیته ویژه افراد صاحب صلاحیت را جهت انتخابات بر می گزیند. این کمیته ویژه متشکل از ۱۰ نفر از اعضای هستند. انتخابات در گردهمایی ماه مارس آینده صورت خواهد گرفت. مجمع USP بخشی دیگر از تشکیلات USP است که از CoE و کمیته های تخصصی آن جداست و متشکل از ۴۰۰ نفر داوطلب از میان پزشکان داروسازان پرستاران سایر صاحبان حرف پزشکی سازمانهای علمی صنایع بخشهای دولتی و انجمن های علمی COE و ۲۰ نفر از اعضای فعلی )USP Convention یا USP مجمع بین المللی منتخب میباشد. برخی از این افراد نمایندگان سازمانها یا انجمن های مختلف هستند که با USP همکاری دارند. دوره فعالیت این مجمع نیز ۵ ساله است و افراد طوری انتخاب می شوند که توازن بین رشته های مختلف پزشکی و بهداشتی بر قرار باشد.
بطور کلی ۳ گروه افراد با USP همکاری دارند متخصصین صنایع دارویی اساتید دانشگاه ها و متخصصینی از مؤسسات نظارتی، البته متخصصین انتخاب شده از صنایع تا حدود ۵۰ درصد افراد را تشکیل می دهند. زیرا این افراد اطلاعات بیشتری درباره تولید داروها دارند و عملا نیز بیشترین تأثیر را از استانداردهای متحمل می شوند.
گردش کار در USP
فعالیت اصلی تشکیلات USP وضع کردن استانداردهاست. اما مهمترین و شناخته شده ترین محصول این تشکیلات کتاب USP-NF است. بر اساس قانون فدرال FDA در سال ۱۹۳۸ استانداردهای USP برای
هر دارویی که در آمریکا تولید یا جهت مصرف به این کشورها وارد میشود لازم الاجر است. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که
: USP-NF تنها کتابنامه دارویی در دنیاست که توسط بخش غیر دولتی تنظیم میشود. کتاب USP دارای دو بخش اصلی است: منو گرافها و فصل های عمومی (General Chapters) منوگراف ها شامل جزییات توصیفی درباره داروهای نسخه ای یا OTC و برخی از تجهیزات پزشکی هستند. روشهای آنالیز و آزمونهای استاندارد در فصل های عمومی معرفی و در منو گرافها به آنها ارجاع داده می شوند. کتاب National Formulary یا NF نیز برهمان سبک و سیاق USP تنظیم شده است با این تفاوت که NF درباره استانداردهای مربوط به اکسپیانهای دارویی است. اگر ترکیبی هم به عنوان ماده موثره و هم به عنوان اکسپیان مصرف شود، مونوگراف مربوط به آن ترجیحا در USP قرار داده خواهد شد.
منوگراف های USP جهت بررسی به CoE ارجاع داده میشوند. اما پیش از آن باید منو گرافها تنظیم گردند. یک منو گراف بر اساس اطلاعاتی که از صنایع به ویژه شرکت صاحب امتیاز دارو و بر اساس می شود. دستور العمل های خاصی بدست می آیند تنظیم می گردند. برای تسهیل این امر افراد متخصصی از سوی USP به صنایع اعزام میشوند تا نحوه تنظیم اطلاعات را آموزش دهند تنظیم اطلاعات مربوط به یک دارو معمولا ۳ سال پیش از انقضای تاریخ ثبت (patent) دارو شروع می شود. این مدت زمان برای تنظیم و تصویب یک منوگراف ضروری است.
در جریان تصویب منوگرافها CoE مجبور به بازنگری علوم دارویی روز به طور مداوم میباشد. یکی از معضلات موجود در این بازنگری، مقایسه روشهای آنالیز قدیمی و روشهای جدید با یکدیگر می باشد. به گفته کارشناسان USP یک روش آنالیز مورد تأیید USP نباید خیلی ابتدایی یا ساده و در عین حال نباید خیلی پیچیده و متکی به تکنولوژی های گرانقیمت روز باشد.
همزمان با تهیه کتاب USP-NF فعالیت دیگری که USP بر عهده دارد. تهیه مواد رفرانس استاندارد است. رفرانس استاندارد مواد بسیار خالص و کاملا آنالیز شده هستند که برای شناسایی، تعیین خلوص و اندازه گیری مواد دارویی و مکملهای غذایی بر اساس روشهای USP از آنها استفاده میشود. در حال حاضر بیش از ۱۳۰۰ ماده رفرانس استاندارد توسط USP تهیه و عرضه میشوند و حدود ۵۰۰ ماده دیگر در حال تهیه و عرضه میباشند. مواد اولیه رفرانس استانداردها توسط به صنایع اهدا می شوند و پیش از تأیید توسط کمیته رفرانس استانداردهای USP مورد انواع و اقسام آنالیزها قرار میگیرند. علاوه بر استانداردهای مواد دارویی استانداردهای ناخالصیهای دارویی نیز با ارزش هستند و تهیه آنها نیز ضروری است. حتی گاهی ارزش ناخالصی ها بیشتر از مواد دارویی است، زیرا تهیه آنها مشکل است و معمولاً در مقادیر اندک به ویژه با استفاده از روشهای جداسازی تهیه میشوند. لازم به ذکر است که ذخیره رفرانس استانداردها به ویژه برای داروهای پر مصرف باید مرتبا جایگزین شود و این کاری دشوار است.
گذشته از وضع استانداردها که در مرکز فعالیت های USP است. فعالیت های دیگری نیز صورت می گیرند. این فعالیت ها شامل تأیید کیفیت مکمل های غذایی صدور گواهی برای داروهای ساختنی و مشارکت در طراحی بیمه های دارویی و مشارکت در پروژه های بین المللی بهداشت و تندرستی است.
چگونگی باز بینی منوگراف ها
مراحل بازبینی یک منوگراف در USP-NF به این ترتیب است:
۱ – ابتدا پیشنهاد تغییر یک منوگراف داده میشود. این پیشنهاد را هر کسی میتواند بدهد یک داروساز یک پزشک ، یک مصرف کننده یک محقق با یک مؤسسه
۲ – پیشنهاد ارائه شده توسط کادر USP مطالعه و بررسی و در صورت نیاز تکمیل میشود. سپس طرح تکمیل شده به CoE ارسال می گردد.
۳- پیشنهاد توسط CoE بررسی میشود و در مجله مربوط به USP با نام Pharmacopeia Forum چاپ میشود تا مورد قضاوت عموم قرار
۴- نظرات ارسال شده توسط CoE بررسی و جمع بندی می گردد. – سپس CoE پیشنهاد را تأیید و رسمیت می بخشد.
۶ – پیشنهاد جهت چاپ در USP توسط بورد تخصصی تأیید می شود. منوگراف تهیه شده ابتدا در مکملهای USP چاپ و سپس در شماره بعدی که مورد بازبینی قرار میگیرد در دسترس عموم قرار داده قرار داده خواهد شد.
هماهنگی با سایر فارماکوپه ها
با وجود آنکه وضع استانداردها خود به اندازه کافی پیچیده است، USP برای هماهنگی استانداردهای خود با دو فارماکوپه عمده دیگر یعنی فارماکوپه اروپا (EP) و فارماکوپه ژاپن (IP) نیز در تلاش است. در کنار این این هماهنگ سازی نمایندگان بخشهای نظارتی در آمریکا، اروپا و ژاپن International Conference on Harmonization (ICH( نیز تحت عنوان پروژه هماهنگ سازی تفسیر و کاربردهای دستورالعملهای تکنیکی در این سه منطقه صنعتی را نیز در دست اجرا دارند. اما پرسش مهمی که صنایع دارند این است که آیا مستندات هماهنگ شده بین سه فارماکوپه به این معناست که روشها و استانداردها در این سه منطقه نیز قابل جایگزینی با یکدیگر هستند؟ هنوز به این پرسش پاسخ مناسبی داده نشده اما موضوع به ICH ارجاع گردیده است. در حال حاضر می توان گفت که منو گراف هماهنگ به این معناست اگر یک ماده با روش هماهنگ شده تست شود باید پاسخ یکسان بدست آید. و تصمیم گیری یکسان صورت گیرد اما این بدین معنا نیست که تمام روشهای موجود در این فارماکویه قابل جایگزینی با یکدیگر هستند.
USP در پی کسب استانداردهای ISO
منظور بهبود و ارتقای عملکرد USP در تمام سطوح کاری و نه فقط در یک یا چند بخش خاص) مسئولین USP خود به دنبال دعوت از سیستم های بازرسی خارج از سازمان خود هستند
آینده USP
گذشته از پروژه های بین المللی که USP در آن ها مشارکت دارد. هم اکنون USP-NF در بیش از ۱۳۰ کشور به فروش می رسد و در بسیاری از کشورها که فاقد فارماکوپه ملی هستند استانداردها و روشهای USP-NF مورد استفاده و استناد میباشند. به نظر می رسد این نفوذ و گسترش کماکان ادامه داشته و طی سالهای آینده همچنان رو به افزایش باشد.
