HPLC و UPLC هر دو تکنیک های کروماتوگرافی هستند که برای جداسازی و تعیین کمیت ترکیبات در مخلوط های پیچیده استفاده می شوند. اصل اساسی هر دو روش یکسان است: جداسازی اجزا بر اساس تعامل آنها با یک فاز ثابت و یک فاز متحرک. تفاوت اصلی در کارایی جداسازی و شرایط عملیاتی نهفته است.
HPLC که به عنوان کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا شناخته می شود، از ذرات بزرگتر (معمولاً 3-5 میکرومتر ) در فاز ساکن استفاده می کند. اندازه ذرات بزرگتر منجر به کاهش فشار ستون( Backpressure ) می شود و برای دستیابی به جداسازی (Resolution) رضایت بخش به زمان های آنالیز طولانی تری نیاز می باشد. از سوی دیگر، UPLC یا کروماتوگرافی مایع با عملکرد فوق العاده، از ذرات کوچکتر (معمولاً 7/1 میکرومتر یا کوچکتر) برای تسهیلِ جداسازیِ سریعتر و کارآمدتر استفاده می کند.
مزایای UPLC در QC دارویی
شرکت های داروسازی، به دلیل چندین مزیت متمایز نسبت به HPLC سنتی، به طور فزاینده ای از UPLC در آزمایشگاه های QC خود استفاده می کنند:
تجزیه و تحلیل سریعتر: کاهش اندازه ذرات UPLC و افزایش کارایی ستون، جداسازی سریعتر را امکان پذیر می کند و به زمان های آنالیز کوتاه تر می شوند. این سرعت به افزایش بهره وری آزمایشگاهی و عرضه سریعتر محصولات دارویی به بازار کمک می کند.
حساسیت بهبود یافته (Improved Sensitivity) : پیک های باریک تر UPLC و رزولوشن افزایش یافته منجر به حساسیت بالاتری می شود و امکان تشخیص و تعیین کمی ترکیبات با مقادیر کم را فراهم می کند که ممکن است توسط HPLC نادیده گرفته شوند. این ویژگی به ویژه در آنالیز مواد ناچیز trace) (analysis و تعیین ناخالصی ها در مواد دارویی ارزشمند است.
کاهش مصرف حلال: راندمان UPLC باعث صرفه جویی قابل توجهی در حلال در مقایسه با HPLC می شود. از آنجایی که نگرانی های زیست محیطی و مقرون به صرفه بودن روش، جزو ملاحظات اساسی می باشند، این جنبه از UPLC به ویژه برای شرکت های داروسازی جذاب می باشد.
بهبود دقت داده‌ها: پیک‌های باریک به‌دست‌آمده باUPLC ، پیک‌های کروماتوگرافی با شرایط بهتری را ارائه می‌کنند که منجر به بهبود دقت و صحت نتایج آنالیزی می‌شود. این مزیت در برآوردن الزامات نظارتی دقیق و اطمینان از انطباق با استانداردهای کیفیت بسیار مهم است.
HPLC در QC دارویی: مدت زمان طولانی در استفاده از این روش علیرغم مزایای UPLC، HPLC به چند دلیل به عنوان یک تکنیک پرکاربرد و ارزشمند در QC دارویی باقی مانده است:
استحکام روش (Robustness) : روش های HPLC در بسیاری از آزمایشگاه های داروسازی به خوبی تثبیت و تایید شده اند. این روش ها در طول زمان مورد آزمایش قرارگرفته اند و برای آنالیز معمولِ ترکیبات داروییِ مختلف مورد اعتماد هستند. سیستمهای UPLC از نظر تعمیر و نگهداری نسبت به سیستمهای HPLC حساس تر هستند.
تطبیق پذیری (Versatility) : HPLC می تواند طیف وسیعی از نمونه ها و ماتریس های دارویی را مدیریت کند و این ویژگی میتواند HPLC را به ابزاری همه کاره در آزمایشگاه های QC تبدیل کند. توانایی آن برای انطباق با ساختارِ ستون ها و آشکارسازهای مختلف ، امکان انعطاف پذیری در توسعه روش را فراهم می کند.
به عنوان مثال زمان روش آزمایش HPLC برای آنالیز و آزادسازی یکی از محصولات حدود 40 دقیقه بود و برخی از ناخالصی ها گاهی اوقات به طور همزمان شویش شده و جداسازی امکان پذیر نبود. برای حل به این مشکل، یک روش جدید UPLC ایجاد گردید که زمان اجرا را به تنها 15 دقیقه در هر تزریق کاهش داد و رزولوشن بهتری بین ناخالصی ها و محصولات تخریب شونده ی دیگر ارائه داد. این بهبود منجر به آنالیز بچ های بیشتر در هفته، کاهش مصرف حلال و کاهش هزینه های دور ریز شد.
نتیجه گیری
در نتیجه، UPLC و HPLC هر دو تکنیک های ضروری در QC دارویی هستند که هر کدام مزایای منحصر به فردی را برای برآوردن نیازهای آنالیزی ارائه می دهند. در حالی که UPLC دارای آنالیز سریعتر، حساسیت بیشتر و کاهش مصرف حلال است، ممکن است هزینه های زیادی برای خرید و نگهداری داشته باشد . HPLC به دلیل استحکام و تطبیق پذیری آن همچنان به عنوان روشی مورد استفاده قرار می گیرد. در نهایت، انتخاب بین UPLC و HPLC به نیازهای خاص آنالیز دارویی، سطح حساسیت مورد نیاز و منابع موجود در آزمایشگاه QC بستگی دارد.
منبع:
